Europa's IJdele Ambitie: Hoe Decennia van Naïviteit de Europese Veiligheid Uitholden

In de wandelgangen van Brussel en Berlijn klinken de trommels van hernieuwde trots. Duitsland, de economische motor van Europa, wil ook de militaire ruggengraat worden. Een "Zeitenwende", een historisch keerpunt, moet de Bundeswehr transformeren tot de machtigste conventionele strijdmacht van het continent. Maar deze ambitieuze droom dreigt uiteen te spatten op de harde realiteit van een probleem dat Europa zelf heeft gecreëerd: een verlammende afhankelijkheid van zijn grootste systeemrivaal, China.

De Russische invasie van Oekraïne was een brutale wake-up call. Decennia van pacifisme werden in Duitsland overboord gegooid en miljarden werden vrijgemaakt om het verwaarloosde leger op te lappen. Het doel is duidelijk: Europa moet voor zijn eigen veiligheid kunnen instaan. Een nobel streven, ware het niet dat de fundamenten voor deze militaire machtsontplooiing niet in Europa zelf liggen, maar duizenden kilometers verderop, stevig in Chinese handen.

De Achilleshiel: Grondstoffen als Geopolitiek Wapen

Moderne defensie draait niet alleen om soldaten en tanks; het draait om technologie. Gevechtsvliegtuigen, drones, communicatiesystemen en slimme munitie zijn volgepropt met halfgeleiders, sensoren en lichtgewicht legeringen. En voor al die hoogwaardige technologie zijn kritieke grondstoffen nodig: zeldzame aardmetalen, wolfraam, gallium, magnesium. De pijnlijke waarheid? Voor de aanvoer van deze onmisbare materialen is de Europese Unie bijna volledig afhankelijk van China.

Dit is geen toeval of brute pech. Dit is het resultaat van een bewuste, strategische langetermijnvisie vanuit Peking. Terwijl Europese bedrijven hun productieketens verplaatsten naar China om de kosten te drukken en de winst te maximaliseren, was China bezig met een wereldwijde shoppingtour. Al decennia lang kochten Chinese staatsbedrijven zich systematisch in bij mijnen in Afrika en Latijns-Amerika en, nog belangrijker, monopoliseerden ze de complexe en vervuilende verwerking van de gewonnen ertsen.

De signalen waren overduidelijk. Iedereen kon zien hoe China een wereldwijd spinnenweb van afhankelijkheden creëerde. Maar Europa sliep.

Wandel durch Handel: De Grote Zelfillusie

De kern van het falen ligt in een doctrine die ooit als verlicht gold: "Wandel durch Handel" – verandering door handel. De theorie was simpel en verleidelijk: door China te omarmen als economische partner, zou het land vanzelf liberaliseren en de westerse waarden overnemen. Het werd de perfecte rechtvaardiging om de ogen te sluiten voor mensenrechtenschendingen en een steeds autoritairder regime, zolang de Duitse auto's maar naar Shanghai werden verscheept en de Europese consument van goedkope producten werd voorzien.

Het tegenovergestelde gebeurde. De stroom aan Europees geld en technologie moderniseerde China, maar niet op de manier die Europa hoopte. Het creëerde geen democratie, maar een technologisch geavanceerde autocratie die nu onze directe concurrent en systeemrivaal is. We hebben onze eigen concurrent groot en machtig gemaakt en hem de sleutels gegeven van onze meest vitale toeleveringsketens.

De interne verdeeldheid van de EU maakte het alleen maar erger. Terwijl Brussel af en toe voor de vorm kritiek uitte, vlogen leiders van lidstaten, met de Duitse bondskanseliers voorop, naar Peking om nieuwe deals te sluiten. China lachte in zijn vuistje en speelde de Europese landen meesterlijk tegen elkaar uit.

Paniekvoetbal in Brussel: Te Weinig, Te Laat?

Nu het water aan de lippen staat, is de paniek in Brussel voelbaar. Met ronkende termen als "strategische autonomie" en "de-risking" wordt er nu geprobeerd de schade te herstellen. De Critical Raw Materials Act moet de mijnbouw en recycling in Europa stimuleren en de afhankelijkheid van één enkel land (lees: China) terugdringen.

Het zijn noodzakelijke stappen, maar ze voelen als een poging om een dijk te dichten die al op meerdere plaatsen is doorgebroken. Het opzetten van nieuwe mijnen en raffinaderijen in Europa is een proces van jaren, zo niet decennia, en stuit op enorme lokale weerstand en strenge milieuregels. Regels die we ironisch genoeg graag omzeilden door de productieketen te verplaatsen naar landen die het minder nauw nemen met het milieu.



De conclusie is hard maar onvermijdelijk. De ambitie van een militair sterk en autonoom Europa is op dit moment een illusie. Elke tank die van de band rolt, elke straaljager die wordt gebouwd en elke soldaat die wordt uitgerust met geavanceerde communicatiemiddelen, versterkt een pijnlijke paradox: onze veiligheid is afhankelijk van de goodwill van de partij die we als onze grootste strategische uitdaging zien. Europa heeft decennialang de waarschuwingssignalen genegeerd, verblind door kortetermijnwinsten. Nu wordt de rekening gepresenteerd, en die is hoger dan wie dan ook ooit had durven vrezen.